Bijna iedereen die ik ken en die echte problemen heeft ondervonden in de polyamoreuze levensstijl (zoals ook ik) hebben de paradox van polyamorie als hoeksteen van hun problemen ervaren. Dit is een cyclisch probleem waar je heel moeilijk omheen kunt werken. Degenen die erin slagen om het te omzeilen zijn zeer succesvol bij polyamorie. Degenen die erin slagen om de paradox volledig te vermijden zijn de 'ware goden' onder ons en moeten als zodanig worden behandeld.

Adam & Beth & Connie & Beth & Connie

Omdat ik er echt niet van hou om al te simplistische voorbeelden te gebruiken voor mijn essays zoals A&B&C, maak ik het iets minder simplistisch door Adam & Beth & Connie te introduceren.

Adam en Beth zijn een gelukkig stel dat polyamorie onderzoekt. Wie zou dat tenslotte niet doen? Ze hebben wat geëxperimenteerd, hadden wat afspraakjes, hadden de hoge pieken van open relaties en, afgezien van wat hobbels in het begin, is het vrij vlot verlopen.

Klinkt dat niet leuk? Wil je hun OkCupid-profiel niet weten?

Dan komt Connie langs.

Onheilspellend tromgeroffel...

Maar Connie is helemaal niet onheilspellend. Ze is een ongelooflijk begripvol en open persoon. Als ze Adam ontmoet hebben ze gelijk een klik.

Nogmaals, laten we dat onheilspellende tromgeroffel omzeilen door je te vertellen dat Adam, Beth en Connie goed met elkaar kunnen opschieten, maar de klik is tussen Adam en Connie. Dus hier begint het balletje te rollen nietwaar. Er is dat kleine minpuntje, er is wat onverwachte jaloezie.

Het versterken van het jaliefgevoel

Misschien heb je gewoon nog nooit je partner zo gelukkig gezien met iemand anders. En met 'jij' bedoelen we Beth. Beth heeft Adam nog nooit zo gelukkig gezien met iemand anders dan zijzelf. Ze ziet een spiegel van het begin van hun relatie, toen het allemaal zorgeloos en om gestolen kussen ging.

Het 'jalief'gevoel begint te werken, maar doordat we in het dagelijks leven weinig reden hebben om dit gevoel regelmatig te gebruiken, is het een wat ondergeschikt gevoel. Niet echt een groots gevoel. Beth is blij voor Adam en Connie, terecht, en ze moedigt de relatie aan. Ze meent het echt als ze zegt dat ze gewoon wil dat hij gelukkig is.

Het zwakke gevoel laat hier en daar wat verdwaalde momenten van jaloezie door. Want wat als hij liever tijd met haar doorbrengt? We hebben zo veel geruzied over rekeningen de laatste tijd. Met haar hoeft hij zich daar geen zorgen over te maken!

Wij allemaal, zelfs degenen die erin geslaagd zijn om het niet-monogame nirvana (niet-mono-vana?) te bereiken, hebben dit gevoel ervaren. Echt, ik zal je in je gezicht een leugenaar noemen als je me vertelt dat dit niet zo is.

En dan is er nog het keerpunt, als het allemaal de vorm van een peer krijgt. Het wiel in de lucht begint te draaien, en velen van ons zijn hulpeloos om iets anders te doen dan te kijken hoe het draait.

Ontsnappen in secundaire relaties

De paniek van de jaloezie die erdoorheen komt, sijpelt door in het dagelijkse leven van Adam en Beth. Gesprekken worden wat losser.  De stress is afgenomen.  Die al overwerkte dwangbuis van gevoel stort steeds vaker in door vermoeidheid.  Stress kan zelfs de gelukkigste relaties in chaos doen vervallen. 

Terwijl dit gebeurt, ervaart Adam echter een adempauze als hij bij Connie is.  Er is geen stress, er zijn geen rekeningen te betalen.  Hij ervaart nog steeds de glorie van de 'Nieuwe Relatie Energie' terwijl hij door deze relatie navigeert. 

Deze secundaire relaties kunnen een soort van "vakantiehuis" zijn om naar te ontsnappen, een plek zonder de problemen van hun dagelijks leven.  Dit vakantiehuis kan het waanidee versterken dat er op deze plek geen problemen zijn.

Een wanhopige spiraal

Adam en Beth maken vaker ruzie als de hitte in de relatie toeslaat. Beth ziet Connie als de oorzaak van de problemen, want die waren er immers nog niet eerder. Met Connie als schuldige, de logica verdraaid naar de wens "het gezwel eruit te snijden en de gastheer te redden," wat een zeer duistere manier is om er naar te kijken. Ik heb die woorden zorgvuldig gekozen, want hoe diep kan deze cyclus je in je schuilplaats duwen. Je bent wanhopig om je relatie te redden, en je kunt niet begrijpen waarom het scheef is gegaan.

Adam is niet bereid om het ene zonnige deel uit zijn leven te snijden, dus hij weigert met haar te breken. Hij heeft een hekel aan het de wens omdat hij veronderstelt dat Beth zijn geluk toch niet wilde. De relatie met Connie ziet er absurd eenvoudig uit in vergelijking met de groeiende wrok en woede die thuis heerst. Hij begint zich op zijn zwakkere momenten af te vragen of hij niet gelukkiger zou zijn als hij het met Beth zou uitmaken en volledig bij Connie zou zijn.

Wie heeft deze spiraal niet gezien in zichzelf of in hun kring van polyvrienden?

Het raadsel

De paradox voor Adam is dat hij sinds pre-Connie veranderd. We zijn tenslotte niet statisch. Teruggaan zou betekenen dat hij moet terugveranderen en hij is waarschijnlijk op een aantal manieren ten goede veranderd. Als hij breekt met Connie zou hij moeten breken met een heel echt persoon waarmee hij gedate heeft en dat zou dramatisch pijn doen. Het zou ook een nederlaag zijn om met Beth te breken terwijl het probleem de spanningen in de relatie zijn. Er is geen goede oplossing voor het probleem, alleen verschillende niveaus van ellende.

De paradox voor Connie is dat ze gevoed wordt met een gefilterde versie van wat er aan de hand is, zodat ze ofwel alles kan geloven wat Adam (die alles verwerkt met pijn), of ze kan objectief kijken en het risico lopen iedereen pijn te doen. Weggaan zou de humane manier zijn om 'de gastheer' te redden. Maar het zou ook haar en Adam pijn doen. Er is geen goede oplossing voor dit probleem.

De paradox voor Beth is de ergste omdat het de paradox is die het snelst op gang komt. Door niet de ondersteunende partner te zijn in de poly-relatie, draagt ze direct bij aan de wrok die Adam voelt over het feit dat ze niet de ondersteunende partner is. Ze wil niets liever dan dat haar jalief gevoel sterk genoeg is om dit te verdragen en terug te keren naar hoe het was. Adam vragen om Connie te verlaten versterkt alleen maar haar status van buitenstaander.

In deze serieuze relatie zitten en een menselijk paar zijn betekent misschien dat hun financiën of leefruimte zozeer met elkaar verweven zijn dat ze niet in staat is om een aantal potentiële belangrijke bronnen van stress weg te nemen.  Haar volledige steun voor Adam en Connie's relatie zou betekenen dat ze een aantal van haar meest basale oerreacties sterk zou moeten controleren. Dat kan mogelijk tot grotere wrok leiden als Adam haar opoffering niet voldoende lijkt te herkennen.

Gaat het wiel draaien dan worden de reacties steeds minder logisch. Het is net als de kermisrit waar je niet uitkunt en vastgegordeld zit. Je kunt je armen in het begin bewegen en optillen, maar hoe langer je er inzit, hoe moeilijker het wordt om elke verandering uit te voeren zonder dat het nog meer pijn doet. Dus, het is niet een volmaakte metafoor. Dit is zo donker als het maar kan zijn voor poly. Omdat het netwerk van mensen dat we in ons leven brengen complexiteit toevoegt, en complexiteit maakt verandering steeds moeilijker.

Herkennen van de symptomen om betere verbindingen op te bouwen

"Dus, Coop, man, waarom zou... uh... waarom zou je ons dit allemaal zo willen vertellen en ons misschien wel tegen maken?"

Omdat je het moet weten?  Ik weet het niet.  Want als je deze symptomen herkent, kun je proberen ze tegen te gaan.  Want Adam had kunnen proberen niet constant te praten over zijn nieuwe relatie.  Omdat Beth zich een beetje had kunnen ontspannen en had kunnen herkennen hoe het voelt om verliefd te zijn.  Omdat Connie, nou ja, ik heb haar kant van het verhaal niet echt ingevuld, dus laten we aannemen dat ze in het algemeen het beste deed wat ze kon om iedereen gelukkig te maken zonder zich te veel in het leven van Beth te mengen. 

Want de echte paradox van polyamorie is dat ze deze connecties biedt.  De reden dat we ons verbinden met al deze mensen is vanwege de enorme rijkdom die elke nieuwe persoon in ons leven kan brengen, het vullen van ruimtes die voorheen niet gevuld waren en het helpen bouwen van het veiligheidsnet onder ons, en het netwerk van helpende handen boven ons.  Dat is de belofte van poly, en wat het ons kan brengen.  De paradox is wat het met ons kan doen, het versterken van de emotie wanneer het wordt uitgezonden via het netwerk. 

Het herinnert ons aan het oude adagium dat we allemaal zo erg haten:  "Als je van iets houdt, laat het dan los."  Vrijheid kweekt dankbaarheid, die het geluk kweekt, om al die gespannen gedachten die we normaal allemaal hebben, ons niet laten belemmeren en teneerslaan. En dan zijn we misschien niet zo bang de hele tijd. 

Laat je partners vrij om te verkennen, en wees ook mild voor hen. 

Dit artikel is een uittreksel uit mijn boek, My Life on the Swingset:  Avonturen in Swinging & Polyamory.